Οι Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών
Χανιά, Κρήτη
Αφιέρωμα
στον Μενέλαο Λουντέμη
Λογοτεχνικό αφιέρωμα στον Μενέλαο Λουντέμη, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, διοργάνωσε χθες, 11/05/2011, ο Σύλλογος "Οι φίλοι των γραμμάτων" στο θέατρο "Δημήτρης Βλησίδης".
"Μεγάλο λογοτέχνη του 20ού αιώνα", χαρακτήρισε τον Μενέλαο Λουντέμη το μέλος του νεοσυσταθέντος Συλλόγου "Οι φίλοι των γραμμάτων", φιλόλογος Δημήτρης Δαμασκηνός.
"Ο Μενέλαος Λουντέμης επιλέχθηκε γιατί θεωρούμε ότι είναι καλός και αδικημένος. Ασπούδαχτο τον ανεβάζανε, λαϊκιστή τον κατεβάζανε, όμως είναι ένας συγγραφέας, ο οποίος έχει πουλήσει πάρα πολλές χιλιάδες αντίτυπα, αν αυτό είναι κριτήριο, έχει αγαπηθεί απ´ το κοινό και το έχει συγκινήσει βαθύτατα. Και πιστεύουμε ότι είναι και μια αποκατάσταση της λογοτεχνικής αλήθειας να παρουσιαστεί το έργο του που είναι αξιόλογο", σημείωσε ο κ. Δαμασκηνός...
Εφημερίδα: Χανιώτικα Νέα", Σάββατο 12/05/2012
Διαβάστε το αφιέρωμα
για τον Μενέλαο Λουντέμη
στην εφημερίδα: "Χανιώτικα Νέα"
από τις σελίδες του Ν. Σαραντάκου
Μενέλαος Λουντέμης, 100 χρόνια από τη γέννησή του, του Νίκου Σαραντάκου
Το 2012 συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννηση του πεζογράφου, ποιητή και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Μενέλαου Λουντέμη, μια επέτειος που, όπως όλα δείχνουν, πρόκειται να περάσει μέσα σε παγερή σιωπή από πλευράς επίσημου κράτους και πνευματικής ηγεσίας, κι ας είναι ο Λουντέμης ένας από τους περισσότερο διαβασμένους Έλληνες συγγραφείς, ίσως ο περισσότερο διαβασμένος μετά τον Καζαντζάκη. Και διαβάζεται ακόμα, και πολύ, τουλάχιστον το γνωστότερο έργο του, το «Ένα παιδί μετράει τ΄ άστρα» (δεν ντρέπομαι να πω πως δακρύζω διαβάζοντας κάποιες σελίδες του).
Ίσως αυτό που βαραίνει για τον παραγκωνισμό του Λουντέμη από ορισμένους κύκλους να μην είναι τόσο πολύ η πολιτική του τοποθέτηση, όσο ότι θεωρείται γλυκερός, ξεπερασμένος, ίσως και λαϊκιστής (και τη σήμερον ημέρα, αυτό είναι η χειρότερη βρισιά που μπορεί να σου προσάψουν). Επίσης, ήταν φτωχός, έγραψε κατανοητά, διαβάστηκε πολύ -τέτοια πράγματα δεν συγχωρούνται. Πράγματι, αυτός ο υπουργός δεν θα μπορούσε να τιμήσει τον Λουντέμη.
Ο Μενέλαος Λουντέμης γεννήθηκε το 1912 στη Γιάλοβα της Ανατολικής Θράκης ως Δημήτρης Μπαλάσογλου, μοναδικός γιος από τα πέντε παιδιά του Γρηγόρη Μπαλάσογλου και της Δόμνας Τσουφλίδου. Με τον ξεριζωμό εγκαταστάθηκαν στο χωριό Εξαπλάτανος Πέλλας και η οικογένεια εξελλήνισε το επώνυμο σε Βαλασιάδης. Με το όνομά του ο Τάκης Βαλασιάδης δημοσίευσε, σε εφηβική ηλικία, τα πρώτα του ποιήματα σε έντυπα της Έδεσσας. Το ψευδώνυμο Λουντέμης το πήρε από τον ποταμό Λουδία της δεύτερης πατρίδας του.
Ο εκπαιδευτικός Δημήτρης Δαμασκηνός μου έστειλε το πρώτο μέρος μιας εκτενούς μελέτης του για τον Λουντέμη με τίτλο «Τα πλοία άραξαν στην όχθη της καρδιάς μας», που είναι υπαινιγμός για την πρώτη συλλογή διηγημάτων του Λουντέμη, που είχε τίτλο «Τα πλοία δεν άραξαν» (1938). Η μελέτη θα δημοσιευτεί σε συνέχειες στο ένθετο της εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα», και το πρώτο μέρος το ανέβασα στον παλιό μου ιστότοπο, όπου μπορείτε να το διαβάσετε (είναι πολύ μεγάλο και φορτωμένο με φωτογραφίες, υποσημειώσεις κτλ. και δεν προσφέρεται για το ιστολόγιο). Θα προσθέσω και τα επόμενα μέρη της μελέτης, καθώς θα μου τα στέλνει ο συγγραφέας της.
Από τη μελέτη αυτή αποσπώ ένα διήγημα από την πρώτη συλλογή του Λουντέμη, τη «Ράντνικα» και το παρουσιάζω εδώ. Επίσης για τον Λουντέμη μπορείτε να δείτε μια παλιότερη ανάρτηση του Λογομνήμονα, που έχει και την απάντηση του συγγραφέα όταν τον ρώτησαν γιατί δεν έκανε δήλωση μετανοίας να ξεμπερδεύει: «Χρειάστηκαν εκατομμύρια χρόνια για να γίνουν τα τέσσερα πόδια δύο. Δεν θα τα κάμω πάλι τέσσερα εγώ!».
Εκπομπές που αγάπησα:
Νίκος Καζαντζάκης - Μενέλαος Λουντέμης
Στη σειρά «ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ» ο ΦΡΕΝΤΥ ΓΕΡΜΑΝΟΣ παρουσιάζει μια ανθολογία από τις εκπομπές του, συμπληρώνοντας πορεία 25 χρόνων στην ελληνική τηλεόραση. Θυμάται την εκπομπή αφιέρωμα στους Συγγραφείς ΜΕΝΕΛΑΟ ΛΟΥΝΤΕΜΗ και ΝΙΚΟ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ... Ακολουθούν βιογραφικές πληροφορίες για τον ΜΕΝΕΛΑΟ ΛΟΥΝΤΕΜΗ, που αφορούν στη ζωή και το έργο του. Γνωρίζοντας από μικρός το δράμα της προσφυγιάς, έκανε αρκετές δουλειές προκειμένου να επιβιώσει, κάνοντας την πρώτη του εμφάνιση στη Λογοτεχνία γύρω στα 1930 με δημοσιεύσεις ποιημάτων και διηγημάτων στο περιοδικό Νέα Εστία. Το 1938 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων «ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΔΕΝ ΑΡΑΞΑΝ» για την οποία τιμήθηκε με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας. Τιμήθηκε επίσης με το βραβείο της Χρυσής Δάφνης Πανευρώπης και το έργο του καλύπτει όλα σχεδόν τα είδη του γραπτού λόγου. Το πορτραίτο του Συγγραφέα σκιαγραφεί ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΗΣ, παλιός φίλος του ΛΟΥΝΤΕΜΗ και ο άνθρωπος που μοιράστηκε μαζί του την ανέχεια της εποχής. Επίσης, ο Προϊστάμενος του, ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΒΤΖΗΣ, μιλάει για τη συλλογή που του χάρισε το πρώτο βραβείο και περιγράφει τις συνθήκες υπό τις οποίες έγγραψε το βιβλίο. Ο Εκδότης του Συγγραφέα ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΛΑΔΟΣ περιγράφει τον τελευταίο χρόνο του Λογοτέχνη στην ΕΛΛΑΔΑ. Το αφιέρωμα πλαισιώνεται με αποσπάσματα του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΛΟΥΝΤΕΜΗ από το ποίημα «ΚΡΑΥΓΗ ΣΤΑ ΠΕΡΑΤΑ» και «ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΕΝΟΣ ΡΑΓΙΣΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΑ», γραμμένο στην ξενιτιά. Επίσης, προβάλλονται φωτογραφίες απ' τη ζωή του στο ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ και πλάνα απ' το σπίτι του στη ΒΑΡΗ, καθώς και της συνέντευξης που έδωσε στον ΜΑΝΩΛΗ ΜΑΥΡΟΜΑΤΗ μετά την επιστροφή στην πατρίδα, ύστερα από 18 χρόνια ξενιτιάς, ενώ το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με πλάνα από την κηδεία του.
Μενέλαος Λουντέμης, του Δαυϊδ Ναχμία
(από την εκπομπή Ιχνηλάτες)
Η ζωή και το έργο του συγγραφέα ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΛΟΥΝΤΕΜΗ (κατά κόσμον ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΑΛΑΣΙΑΔΗ) και κυρίως η δράση του κατά τη διάρκεια του εμφυλίου είναι το θέμα αυτού του επεισοδίου της εκπομπής «ΙΧΝΗΛΑΤΕΣ». Σκιαγραφείται το πορτρέτο του μοναχικού συγγραφέα και ιδεαλιστή ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΛΟΥΝΤΕΜΗ με αναφορές στο ξεκίνημα της συγγραφικής του δραστηριότητας και στην οικονομική του ανέχεια όταν σε νεανική ηλικία χρειάστηκε να εργαστεί σκληρά. Η εκπομπή κάνει αναδρομή στις πολιτικές περιπέτειες του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΛΟΥΝΤΕΜΗ, τις διώξεις του και τις συλλήψεις του κατά τον εμφύλιο για τα αριστερά του φρονήματα και την εξορία του στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Μακρονήσου και του Αη Στράτη, τον εκπατρισμό του στη Ρουμανία και την αφαίρεση της ελληνικής ιθαγένειας από το καθεστώς της Δικτατορίας του 1967. Στο επεισόδιο μιλά η τραγουδίστρια ΔΑΝΑΗ, η οποία αναφέρεται στα γεγονότα του 1947 όταν τον προστάτεψε από τη σύλληψη, στην αχώριστη φιλία τους, στην προτροπή της να εκδώσει τα έργα του. Ο ηθοποιός ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΖΑΚΟΣ αναφέρεται στη συνάντησή του με τον λογοτέχνη στο Βουκουρέστι, το 1974, και φωτίζει στοιχεία της προσωπικότητάς του. Ο συγγραφέας ΖΑΚΙΝΟΣ ΦΙΛΟΣΩΦ μιλάει για την περίοδο του αντάρτικου και τη συνάντησή του, όντας ο ίδιος διοικητής στρατοπέδου εξορίστων γυναικών στο Τρίκερι, με την τρίχρονη κόρη του λογοτέχνη ΜΥΡΤΩ, ενώ στο έργο του ΛΟΥΝΤΕΜΗ αναφέρεται και ο εκδότης του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΛΑΔΟΣ. Οι ηθοποιοί ΜΕΛΙΝΑ ΜΠΟΤΕΛΗ, ΑΛΜΠΕΡΤΟ ΕΣΚΕΝΑΖΥ, ΟΛΓΑ ΠΟΛΙΤΟΥ, ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ και ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ διαβάζουν αποσπάσματα από κείμενα του. Προβάλλεται ρεπορτάζ με δηλώσεις του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΛΟΥΝΤΕΜΗ μετά την επιστροφή του στην πατρίδα το 1976, και περιέχονται πλάνα από το σπίτι του στη Βάρη όπου έζησε μέχρι το θάνατό του και από την κηδεία του. Επίσης, πλούσιο φωτογραφικό υλικό με το συγγραφέα και εκδόσεις των έργων του. Ακούγεται τέλος, ηχητικό απόσπασμα με τη φωνή του του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΛΟΥΝΤΕΜΗ. Στο επεισόδιο τραγουδά ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΕΛΕΠΙΔΗΣ.
Τα πλοία άραξαν
στην όχθη της καρδιάς μας
100 χρόνια από τη γέννηση του Μενέλαου Λουντέμη.
του Δημήτρη Δαμασκηνού
Συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από τη γέννηση του Μενέλαου Λουντέμη (1912-22 Ιανουαρίου 1977), κατά κόσμον Δημήτριου (Τάκη) Βαλασιάδη που, σύμφωνα με τον Βασίλη Βασιλικό, «θεωρείται ο πιο πολυδιαβασμένος Έλληνας έπειτα από τον Νίκο Καζαντζάκη». Έργα του, όπως τα μυθιστορήματα Συννεφιάζει, Οι κερασιές θα ανθίσουν φέτος και το μπεστ-σέλερ Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα, διαβάστηκαν πολύ, κυρίως από τη νεολαία.
Ο συγγραφέας γεννήθηκε στο χωριό Αγία Κυριακή της Ανατολικής Θράκης το 1912¹. Ήταν το μοναδικό αγόρι από τα πέντε παιδιά του Γρηγόρη Μπαλάσογλου και της Δόμνας Τσουφλίδη.
Άρθρο στην εφημερίδα: "Δρόμος της αριστεράς", 02/04/2012