Οι Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών
Χανιά, Κρήτη
Ακούστε το ραδιοφωνικό σποτ για τη φωτογραφική έκθεση
ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ
Αφιέρωμα στον Κώστα Μπαλάφα
Φωτογραφίζοντας το Αντάρτικο στην Hπειρο
(1941 - 1944)
Ενα μεγάλο αφιέρωμα στον κορυφαίο Ελληνα ανθρωπιστή φωτογράφο Κώστα Μπαλάφα διοργανώνουν ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Οι Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών”, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Τυπογραφίας, τα "Χανιώτικα Νέα" και η Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ.
Tο αφιέρωμα αυτό περιλαμβάνει μία έκθεση με αντικείμενο το ανεκτίμητο φωτογραφικό του έργο ως φωτογράφος και ταυτοχρόνως ιστορικός της Αντίστασης στην Ηπειρο (1941 – 1944), η οποία θα φιλοξενηθεί στην Πύλη Σαμπιονάρα από την Παρασκευή 4 Μαρτίου έως το Σάββατο 2 Απριλίου. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν την Παρασκευή 4 Μαρτίου στις 8 το βράδυ.
Στον χώρο της έκθεσης φωτογραφίας θα υπάρχει δυνατότητα ξενάγησης με προβολή πρόσθετου οπτικοακουστικού υλικού για τμήματα τάξεων από σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Χανίων (Γυμνάσια, Λύκεια, ΕΠΑΛ κ.λπ.). Οι καθηγητές/-τριες που ενδιαφέρονται να συνοδεύσουν τους μαθητές σ’ αυτήν το εκλεκτό, βιωματικό μάθημα σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, καλό είναι να επικοινωνούν πρώτα με την υπεύθυνη αυτής της δράσης, την κα Μαρία Μαθιουδάκη, εκπαιδευτικό (κινητό: 6978602368), ώστε να προγραμματίσουν την επίσκεψή τους στον χώρο.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΣ
Επίσης, το Σάββατο, 5 Μαρτίου στο Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη & Ελένης Γαρεδάκη (Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων, Κτήριο 13-03) στις 7μ.μ. θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση-συζήτηση για τον Κώστα Μπαλάφα, το φωτογραφικό του έργο και την Αντίσταση. Εισηγήσεις θα κάνουν οι:
Γεωργία Ιμσιρίδου, επιμελήτρια Φωτογραφικού Αρχείου Μουσείου Μπενάκη, “Η Αντίσταση του Κώστα Μπαλάφα”,
Τάσος Σακελλαρόπουλος, υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη, “Ενας εικοσάχρονος φωτογράφος και η ορεινή κοινωνία της Ηπείρου στα χρόνια της Αντίστασης”,
Μαρία Σπηλιωτοπούλου, διευθύντρια Ερευνών στο Κέντρο Ερεύνης της Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, “Η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή στην Κρήτη (1941-1945): διαβάζοντας τις αναφορές των Βρετανών αξιωματικών συνδέσμων”.
Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Δημήτρης Δαμασκηνός, εκπαιδευτικός Δ.Ε. – ιστορικός.
Κώστας Μπαλάφας:
«Εδώ υπάρχει ένας λαός τρανταχτός»
Εφημερίδα: "Χανιώτικα Νέα",
Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016.
Επιμέλεια αφιερώματος: Δημήτρης Δαμασκηνός,
εκπαιδευτικός Δ.Ε. – ιστορικός,
negreponte2004@yahoo.gr
«Το να βγάλεις λίγα χρυσάνθεμα, ακόμα και μια βαρκούλα που κουνιέται, δεν λέει και σπουδαία πράγματα. Εδώ είναι ένας λαός τρανταχτός, που πέρασε δια πυρός και σιδήρου… Αυτόν το λαό φωτογραφίζω» 1.
Ο Κώστας Μπαλάφας (1920-9 Οκτωβρίου 2011), ο αγωνιστής και (με το ανεκτίμητο φωτογραφικό του έργο) ιστορικός συγχρόνως των χρόνων της Κατοχής και της Αντίστασης, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους Έλληνες εκπροσώπους του ρεύματος της ανθρωπιστικής φωτογραφίας και του κοινωνικού προβληματισμού, που άνθισε διεθνώς μετά τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην αρχή της λαμπρής του φωτογραφικής διαδρομής απαθανάτισε με το φακό του πολύ κρίσιμες στιγμές του τόπου: το αλβανικό μέτωπο, την Κατοχή και τον αγώνα του Ε.Λ.Α.Σ. στην Ήπειρο.
Γεννήθηκε στην ορεινή Χώσεψη (Κυψέλη σήμερα) της Άρτας από φτωχούς αγρότες γονείς, τον Γιώργο και την Αρχοντούλα. Το ηπειρώτικο χωριό του ήταν κακοτράχαλο 2 όπως έλεγε κι ο ίδιος, «εκεί που οι άνθρωποι παιδεύονται να επιβιώσουν, οργώνοντας την άγονη γη, λες και στύβουν με τα χέρια τους γυμνά το ξερό χώμα και το ποτίζουν με ιδρώτα, ώσπου να δώσει καρπούς…». Μεγάλο μαράζι ήταν -πέρα από τη φτώχεια- και ο ξεριζωμός. Αναγκαία λύση για την επιβίωση ήταν ο δρόμος της ξενιτιάς. Το μήνυμα που κυριαρχούσε ειδικά για τους νέους ήταν: «Φύγε να σωθείς». Πάρα πολλοί έφυγαν…».
ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΥΛΗ ΣΑΜΠΙΟΝΑΡΑ
Σπάνιο φωτογραφικό υλικό από τον φωτογράφο της Αντίστασης
Κ. Μπαλάφα
Σπάνιο φωτογραφικό υλικό από το αρχείο ενός εκ των σημαντικότερων φωτογράφων της Αντίστασης του Κώστα Μπαλάφα παρουσιάζεται από το βράδυ της Παρασκευής στο χώρο της «Σαμπιονάρα» στην παλιά πόλη.
Η έκθεση φωτογραφίας “Κώστας Μπαλάφας: Φωτογραφίζοντας το Αντάρτικο στην Ήπειρο (1941 – 1944)”, εγκαινιάσθηκε το βράδυ της Παρασκευής. Σε αυτήν παρουσιάζεται το ανεκτίμητο φωτογραφικό έργο του Κώστα Μπαλάφα ως φωτογράφος και ταυτοχρόνως ιστορικός της Αντίστασης στην Ηπειρο (1941 – 1944). Στον χώρο της έκθεσης φωτογραφίας θα υπάρχει δυνατότητα ξενάγησης με προβολή πρόσθετου οπτικοακουστικού υλικού για τμήματα τάξεων από σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Χανίων (Γυμνάσια, Λύκεια, ΕΠΑ.Λ. κ.λπ.). Τη διοργάνωση της έκθεσης έχουν ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Οι Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών”, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Τυπογραφίας, τα “Χανιώτικα νέα” και η Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως το Σάββατο 2 Απριλίου.
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ Κ. ΜΠΑΛΑΦΑ
Ιστορική αλήθεια-καλλιτεχνική αξία (φωτ.)
Βήμα αναζήτησης της ιστορικής αλήθειας, της καλλιτεχνικής αξίας της φωτογραφίας αλλά και της συνεργασίας τοπικών φορέων γραμμάτων και πολιτισμού με θεσμούς όπως το Μουσείο Μπενάκη αποτελεί η έκθεση φωτογραφίας του Κώστα Μπαλάφα . Μια έκθεση που εγκαινιάσθηκε το βράδυ της Παρασκευής στο χώρο της “Σαμπιονάρας” στην παλιά πόλη και που θα συνεχιστεί έως το Σάββατο 2 Απριλίου. [...]
Από το Σύλλογο “Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών” ο Δημήτρης Δαμασκηνός ερωτηθείς για τους λόγους που επιλέχθηκε μια έκθεση με θέμα την αντίσταση στην Ήπειρο να μεταφερθεί στην Κρήτη, απάντησε πως ” ο Κ. Μπαλάφας είναι ένας κορυφαίος φωτογράφος που ξεπερνάει τα όρια της Ηπείρου, της Κρήτης, της Ελλάδας. Μιλάμε για ένα κορυφαίο ανθρωπιστή φωτογράφο, που στην αρχή της φωτογραφικής του διαδρομής αποτύπωσε με αυθεντικό τρόπο τον αγώνα του λαού μας απέναντι στη ναζιστική κατοχή. Θεωρούμε ότι αυτό έχει μια επικαιρότητα και ενδιαφέρει τον φιλελεύθερο Κρητικό λαό, που έχει και κριτήριο και μια προοδευτική ματιά για τα πράγματα”.
Αναφερόμενος στην αξία του φωτογραφικού υλικού της έκθεσης ο κ. Δαμασκηνός σημείωσε πως “η έκθεση αποτελεί ένα μάθημα σύγχρονης πολιτικής ιστορίας. Σήμερα ακόμα η αντίσταση ενοχλεί. Δεν γίνεται αποδεκτή από τους συντηρητικούς κύκλους γιατί το πνεύμα της αντίστασης το εξεγερτικό, το αντάρτικο, είναι αυτό που πρέπει να διακρίνει και τη σημερινή ταυτότητα του ελληνικού λαού και τη νέα γενιά. Για αυτό και έχουμε απευθυνθεί στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και η έκθεση είναι επισκέψιμη στα σχολεία.”
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ:
Κ. Μπαλάφας: Ο φωτογράφος της Αντίστασης και των φτωχών
Ο Κώστας Μπαλάφας, ο φωτογράφος της Αντίστασης, του πολιτισμού και της καθημερινότητας των φτωχών και των ανθρώπων του μόχθου, της υπαίθρου, με το έργο του διέσωσε αξίες χωρίς καμία ωφελιμιστική βλέψη. Υπήρξε ουσιαστικά ένας ερασιτέχνης φωτογράφος ως εραστής της τέχνης του, κάτι που επιβεβαιώνεται απ’ το γεγονός ότι όσο ζούσε δεν πούλησε ούτε μία φωτογραφία από το σπάνιο και σημαντικό υλικό που είχε καταγράψει.
Τα παραπάνω επισημάνθηκαν, μεταξύ άλλων, κατά την εκδήλωση – συζήτηση για τον Κώστα Μπαλάφα, το φωτογραφικό του έργο και την Αντίσταση, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στο Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη & Ελένης Γαρεδάκη, στο πλαίσιο του αφιερώματος που διοργανώνουν για τον κορυφαίο Ελληνα ανθρωπιστή φωτογράφο ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Οι Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών”, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Τυπογραφίας, τα “Χανιώτικα νέα” και η Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης προβλήθηκαν φωτογραφίες του Κ. Μπαλάφα από την περίοδο της Αντίστασης και του αντάρτικου.
Οπως επισημάνθηκε κατά την εισήγηση της επιμελήτριας του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη, Γεωργίας Ιμσιρίδου, την οποία διάβασε η διευθύντρια των “Χ.Ν.” Ελια Κουμή (καθώς η κα Ιμσιρίδου δεν κατάφερε να παραστεί λόγω ενός προβλήματος υγείας ενός συγγενικού της προσώπου), «ο Κ. Μπαλάφας ως φωτογράφος εστίασε στον άνθρωπο του μόχθου και στην καθημερινότητά του, στη λαϊκή τέχνη και στα έθιμα των κατοίκων της ηπειρωτικής χώρας, αλλά και στα σκληρά τοπία της Ηπείρου. Το κομμάτι των φωτογραφιών του αντάρτικου το θεωρούσε εντελώς ξεχωριστό. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια που είπε στους υπευθύνους του Μουσείου Μπενάκη, όταν αποφάσισε να παραδώσει το υλικό του στο Μουσείο: “Αυτά να τα κρατήσετε σαν τα άγια των αγίων. Είναι η Αντίσταση”».
Μεγάλη η συμμετοχή στα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης του Κώστα Μπαλάφα στα Χανιά
Πάνω από 120 Χανιώτες και Χανιώτισσες επισκέφτηκαν την έκθεση: "Κώστας Μπαλάφας: Φωτογραφίζοντας το Αντάρτικο στην Ήπειρο (1941-1944)", όταν άνοιξε τις πύλες της το απόγευμα της Παρασκευής, 04 Μαρτίου, από τις 6 έως τις 10 το βράδυ. Αρκετοί ξεναγήθηκαν στους χώρους της από τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου: "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ" εκφράζοντας το θαυμασμό τους για τον κορυφαίο ανθρωπιστή φωτογράφο και το ανεκτίμητο έργο του. Πολλά και κολακευτικά ήταν τα σχόλια για τους διοργανωτές που πήραν την πρωτοβουλία να παρουσιάσουν την έκθεση από τη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη για πρώτη φορά στα Χανιά της Κρήτης. Αυτή η ζεστή και άμεση ανταπόκριση του φιλότεχνου κοινού της πόλης -παρά τις τόσες δυσκολίες και τα φράγματα που έπρεπε να ξεπεραστούν- μας γεμίζει σιγουριά και αισιοδοξία για το μέλλον και αυτής μας της πρωτοβουλίας, Πράγματι, όπως άλλωστε αναφέρει και ο τίτλος της έκθεσης, εδώ υπάρχει ένας λαός τρανταχτός που ανασυνθέτει την αγωνιστική ταυτότητά του και διεκδικεί και πάλι την ιστορία του!
Δημήτρης Δαμασκηνός,
μέλος του πολιτιστικού συλλόγου:
"ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ"
Κώστας Μπαλάφας:
“Ήπειρος, γη ματωμένη και περήφανη”
Mε αφορμή την έκθεση: “Κώστας Μπαλάφας: Φωτογραφίζοντας το Αντάρτικο στην Ήπειρο (1941-1944)” η οποία άνοιξε τις πύλες της το απόγευμα της Παρασκευής 4 Μαρτίου, στην πύλη Sabbionara (Μίνωος & Καλλεργών) στο Κουμ Καπί, στα Χανιά, παρουσιάζουμε ένα αφιέρωμα στον φωτογράφο, σε επιμέλεια Δημήτρη Δαμασκηνού .